استفاده از عبارات نا متعارف و ناهنجار در متون خبری، اقدامی غیر حرفه‌ای از سوی یک رسانه است که می‌تواند از اعتبار و جایگاه آن در افکارعمومی بکاهد.
به نقل از ستاره نیوز، رسانه‌های جمعی و خبری در هدایت افکار عمومی به سمت وسوی هنجارها، آرمان‌ها و ارزش‌های فکری، فرهنگی و اجتماعی جایگاه بی‌بدیلی دارند. ازاین‌رو می‌توان گفت رسانه‌ها و به خصوص رادیو و تلویزیون به عنوان اصلی‌ترین ابزار انتقال اطلاعات، آگاهی‌سازی و بازگویی حقایق، مسوولیت خطیری را بر دوش می‌کشند؛ مسوولیتی که به نظر می‌رسد برخی رسانه‌ها، که «رسانه ملی» یکی از برجسته‌ترین آنهاست در انجام آن، به گونه ای که باید موفق نبوده‌اند.
در سال‌های اخیر گسترش رویکردهای جناحی، انتقادات بعضاً غیرمنصفانه و به کارگیری ادبیات نامتعارف در اجرای برنامه‌های خبری رادیو و تلویزیون ریزش تعداد قابل توجهی از مخاطبان رسانه ملی را به دنبال داشته است و حالا برخی ترجیح می‌دهند اخبار رویدادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و… را از طریق کانال‌های خبری فعال در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنند. ازاین‌رو، برخی کارشناسان می‌گویند عملکرد رسانه‌های داخلی در انتقال اطلاعات و اخبار، مدتی است از حالت حرفه‌ای خارج شده و استفاده از ادبیات و عبارات غیرحرفه‌ای در متون خبری اعتبار عمومی آنها را خدشه‌دار کرده است.
وقتی ابتذال در نگارش خبر مرسوم می شود
چندی پیش قسمتی از ویدیو اخبار گویی «محمدرضا حیاتی»، گوینده باتجربه و قدیمی اخبار، در فضای مجازی دست به دست شد و تیتر نه چندان مودبانه‌ی این خبر جنجال و حاشیه‌های فراوانی به همراه داشت. در ویدیو منتشر شده حیاتی روی آنتن زنده صدا و سیما خبری درباره «برگزیت» می‌خواند و بن‌بست سیاسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را به «نشستن بر روی اره» تشبیه می‌کند؛ اصطلاحی که نوعی ضرب‌المثل به دور از ادب و به کلی خارج از چهارچوب‌های ادبی تعریف شده برای رسانه‌های خبری است. اگر چه این نخستین بار نبود که خبرنگاران و سردبیران بخش تنظیم اخبار صداوسیما، از عبارت‌های نامتعارف در نگارش اخبار استفاده می‌کردند، اما تکرار اینگونه ناهنجاری‌ها و زیر پا نهادن اصول حرفه‌ای در رسانه‌ملی، نگرانی بسیاری از اهالی رسانه و مطبوعات را برانگیخته است. «محمد سلطانی‌فر» استاد علوم ارتباطات و معاون سابق امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی، مهرماه جاری در گفت‌وگو با رسانه‌ها، از رفتارهای سخیف و هتاکانه‌ای که اعتبار رسانه ملی را خدشه‌دار می‌کند و خشونت رسانه‌ای را به صداوسیما می‌کشاند، انتقاد کرد. سلطانی‌فر دراین‌باره می‌گوید: «دیگر نباید در برابر این نوع رفتارهای سخیف، هتاکانه و از بین برنده اعتبار رادیووتلویزیون ملی کشور سکوت شود و همه باید با قلم و رفتارشان برای زیر سوال بردن این رویکرد به میدان بیایند تا دیگر شاهد اینگونه رفتارهای هنجارشکنانه و نامربوط عده‌ای که خبرها را می‌نگارند، نباشیم.» ازاین‌رو، می‌توان نتیجه گرفت استفاده از ادبیات نابهنجار در نگارش خبر از اعتمادعمومی، ارزش و اعتبار رسانه‌ملی می‌کاهد و لذا بازگشت خبرنویسان و مجریان برنامه‌های خبری، به زبان و ادبیات متناسب با شان صداوسیما و مخاطبانش ضروری به نظر می رسد.
بایدها و نبایدهای ادبیات خبر
رواج ادبیات نامتعارف و سطح پایین، تکرار اشتباهات نگارشی و استفاده مکرر از اصطلاحات نامانوس، نشان می‌دهد تعدادی از استانداردهای حرفه‌ای در تنظیم و بازگویی اخبار رسانه‌های خبری رعایت نمی‌شود. این در حالی است که رسانه‌های خبری و به خصوص رسانه ملی مخاطبانی از عموم جامعه دارند و ازاین‌رو مسوولیت مراقبت از زبان فارسی را نیز بر دوش می کشند؛ مسوولیتی که برخی کارشناسان اجرای آن را در گرو بازگشت رسانه‌های خبری به سوی ادبیات متناسب خبر و طراحی یک خط‌مشی درخور برای نگارش و گویش اخبار در رسانه‌های داخلی می‌دانند. «بیژن نفیسی» مدرس ارتباطات و روزنامه‌نگار پیشکسوت، مهرماه جاری، در یک گفت‌وگو ضمن انتقاد از گرایش رسانه‌های کشور به سمت ادبیات کوچه و بازاری در خصوص عبور رسانه‌های داخلی از سد مشکلات ادبی و نگارشی گفت: «نیاز هست با کمک خود رسانه‌ها، متولی برای این کار شکل بگیرد که بنیاد یک دستورالعمل و رسم‌الخط کلی به ترویج گذاشته شود، آن هم توسط کسانی که صلاحیت آن را دارند. بر این اساس دستورالعملی تدوین شود و در اختیار رسانه‌ها گذاشته شود که ما به تدریج پایه منظمی را بگذاریم که در چند سال بعد نتیجه مطلوبی از آن بگیریم.»
علاوه بر این توجه به نکات نگارشی، دستور زبانی و نکات ادبی همانند استفاده از معادل فارسی به جای اصطلاحات غربی و به کارگیری مترادف برای واژه‌های دشواری که ممکن است فهم آن برای همه مخاطبان ممکن نباشد از دیگر راهکارهایی است که اگر در تهیه متون خبری رعایت شود می‌تواند وضعیت ادبیات خبر در رسانه‌های کشور را بهبود دهد.
