در شرایطی که گفت‌وگوهای ایران با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی (از جمله آمریکا، عربستان، چین و اتحادیه اروپا) به یکی از عوامل کلیدی شکل‌دهنده فضای اقتصادی تبدیل شده است، کسب‌وکارهای ایرانی چگونه باید خود را برای سناریوهای محتمل آماده کنند؟
به گزارش اقتصادگران، در این مصاحبه دبیرکل انجمن مدیریت کسب‌وکار ایران با تحلیل پیوندهای دیپلماسی و اقتصاد، توصیه‌های استراتژیک را برای تصمیم‌گیری در شرایط عدم قطعیت ارائه می‌دهد.
انبیائی ضمن اشاره به تحولات اخیر دیپلماتیک ایران، بیان کرد: گفت‌وگوهای منطقه‌ای و بین‌المللی ایران امروز به یک شاخص پیش‌بینی کننده برای فعالان اقتصادی تبدیل شده است. مثال بارز آن، مذاکرات برجامی یا تنش‌زدایی با عربستان است که مستقیماً بر حوزه هایی از جمله:
• دسترسی به بازارهای جهانی: احتمال کاهش یا افزایش تحریم‌ها بر صادرات/واردات مؤثر است.
• نرخ ارز و تورم: هر نشانه مثبت یا منفی از مذاکرات، نوسانات ارزی را تشدید می‌کند.
• جذب سرمایه خارجی: تصمیم سرمایه‌گذاران به ثبات سیاسی ایران گره خورده است.
این مشاور توسعه کسب و کار، به کسب و کارها توصیه کرد، رصد روزانه اخبار دیپلماتیک را به سیستم مدیریت ریسک خود اضافه نمایند و از تحلیلگران سیاسی-اقتصادی برای پیش‌بینی سناریوها کمک بگیرند. وی در ادامه چهار سناریوی قابل پیش بینی محتمل را مطرح کرد و راهکارهای مشخصی را به کسب و کارها پیشنهاد نمود.
اولین سناریو توافق محدود با غرب است. اثر این سناریو بر کسب و کارها کاهش نسبی تحریم ها و رشد صادرات غیرنفتی است و دراین سناریو، افزایش ظرفیت تولید و بازاریابی بین المللی به عنوان راهکارهای تطبیقی پیشنهاد می شود.
دومین سناریو تداوم وضع موجود است که افزایش فشار تحریم ها و محدودیت در نقل و انتقالات به عنوان مهم ترین موارد اثرگذار بر کسب و کارها خواهد بود که در این سناریو تنوع بخشی به تأمین مالی داخلی و توسعه شرکای منطقه ای به عنوان راهکارهای تطبیقی پیشنهاد می شود.
سومین سناریو تشدید تنش ها استو در این حالت نوسانات ارزی شدید و کاهش سرمایه گذاری مهم ترین اثرهایی است که بر کسب و کارها خواهیم داشت و در این سناریو، حفظ نقدینگی و قراردادهای ارزی ثابت به عنوان راهکارهای تطبیقی قابل ارائه است.
چهارمین سناریو همکاری های منطقه ای است. در این حالت توسعه تجارت با همسایگان از آثاری است که بر کسب و کارها خواهیم داشت و تمرکز بر زنجیره ارزش منطقه ای به عنوان مهم ترین راهکار تطبیقی برای این سناریو پیشنهاد می شود.
• عضو هیئت مدیره شورای انجمن های علمی کشور، نهادینه شدن انعطاف پذیری عملیاتی در مدل های کسب و کار و استفاده از ابزارهای پوشش ریسک مانند قراردادهای آتی یا بیمه ارز را به عنوان توصیه های کلیدی این حوزه دانست و ادامه داد: به نظر می رسد صنایع صادرات‌محور (پتروشیمی، فولاد، کشاورزی) به دلیل وابستگی به روابط بین‌المللی، فناوری مالی (بانک‌ها، استارتاپ‌های پرداخت) به دلیل تأثیرپذیری از تحریم‌های مالی و تأمین کالاهای اساسی وارداتی (دارو، تجهیزات پزشکی) به دلیل نیاز به سیاست‌گذاری هوشمند ارزی در معرض تأثیرپذیری بیشتری از روند مذاکرات هستند.
ضمنا به نظر می رسد در صنایع حساس، ایجاد زنجیره تأمین چند ملیتی بتواند وابستگی به یک کانال را کاهش دهد که البته در کوتاه مدت به نتیجه نخواهد رسید.
دبیرکل انجمن مدیریت کسب و کار ایران، ضمن بیان این مطلب که دولت شرایط مطلوبی برای توسعه کشور را در اختیار ندارد، از نقش مهم دولت در کاهش عدم قطعیت‌ها به عنوان موضوعی بسیار مهم نام برد و افزود: انتظار می‌رود دولت با اقداماتی چون شفاف‌سازی سیاست‌های ارزی و تجاری، ایجاد صندوق‌های ضربه‌گیر برای جذب شوک‌های خارجی و همچنین تعامل فعال با اتاق‌های بازرگانی برای انتقال سریع اخبار دیپلماتیک، فضای کسب‌وکار را تسهیل کند.
انبیائی در پایان ضمن آرزوی ایجاد شرایط مطلوب برای کسب و کارها در سال 1404، به کسب و کارهای کشور پیشنهاد کرد، دیپلماسی را به عنوان یک متغیر استراتژیک در تحلیل‌های خود بگنجانند، ظرفیت‌سازی برای تاب‌آوری اقتصادی، با تنوع‌بخشی به بازارها و منابع تأمین و همچنین بهره گیری از مشاوران متخصص در حوزه ریسک‌های ژئوپلیتیک را جدی بگیرند و بدانند در اقتصادهای پرنوسان، موفقیت از آنِ کسب‌وکارهایی است که به جای واکنش‌پذیری، پیش‌بینی کننده باشند. تحولات دیپلماتیک امروز، موج‌های بلندمدت در اقتصاد ایجاد می‌کند؛ هوشمندانه شنا کنید.
