سارا آذر یان، روان شناس با بیان اینکه کودکان و نوجوانان در مسیر رشد طبیعی خود ممکن است رفتارهایی مانند دعوا کردن ، دروغگویی، دزدی ، تخریب اموال ، نافرمانی و نظایر آنها نشان دهند که برای دیگران آزاردهنده است، گفت : این رفتارها فقط زمانی که از نظر شدت ، تداوم یا فراوانی با بروز عادی آن رفتار متفاوت باشند ، به عنوان اختلال مطرح میشوند.
وی افزود : به عنوان مثال رفتارهای پرخاشگرانه مانند زدن، قاپیدن و همانند آنها بین ۲ و ۴ سالگی افزایش و در سال های اولیه مدرسه به طرز چشمگیری کاهش پیدا می کند، حتی به نظر می رسد که برخی از انواع پرخاشگری در سالهای پیش دبستانی تظاهرات علاقه اجتماعی هستند و قصد خصمانه ای در آنها نیست.
آذریان گفت : اما زمانی این رفتار شکل نابهنجار به خود میگیرد که شدت رفتارهایی مانند ایجاد حریق عمدی ، تداوم تکراری و مزمن بودن آن و فراوانی وقوع مجموعه ای از نشانه ها به صورت همگام با یکدیگر آنها چشمگیر و در طی آنها الگوی تکراری و مداوم از تجاوز به حقوق اولیه دیگران یا سرپیچی ضوابط اجتماعی متناسب با سن پدید آمده باشد.
خانم آذریان با بیان ایکه اختلال سلوک اختلالی پایدار است که اثر آن بعد از کودکی نیز باقی میماند، اظهار کرد : کله شقی ، خشونت جسمی یا کلامی ، رفتار بی رحمانه ، دشمنی ، خرابکاری ، گستاخی ، بی اعتنایی ، منفی گرایی ، کج خلقی ، ویرانگری ، نفاق‌افکنی، تند مزاجی ، سلطه جویی ، مسئولیت ناپذیری، انکار خطا، خود خواهی، دیگر آزاری، دروغ گویی مستمر، قرار مکرر از خانه و ولگردی، رفتارهای بی مهار جنسی ، استعمال دخانیات و مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی، نزاع جویی و همانند آنها از نشانگان بارز این اختلال است .
خانم اذریان ادامه داد : این کودکان معمولاً نسبت به احساسات، امیال و رفاه دیگران اهمیتی قائل نیستند، به نظر میرسد رفتارهای این افراد معمولاً معطوف به هدفی مشخص نیست و لذت یا امتیازی نیز برای آنها به وجود نمی آورد.
وی گفت : این افراد ممکن است پیوسته در پی نزاع باشند، از وسایل بالقوه خطرناک مانند تیغ موکت بر ، چاقو ، اسلحه ، شیشه شکسته ، و پنجه بوکس استفاده کنند.
خانم آذریان با اشاره به نشانه های این نوع از بیماران گفت : این افراد سلاح سرد همیشه به قصد آسیب زدن همراهشان است
و حیوانات را آزار دهند ، برای مثال پای مرغ را می‌شکند ، دم گربه را به قصد کندن می‌کشد .
این روان شناس افزود : خشونت های فیزیکی آنها ممکن است به تجاوز جنسی ، حمله به مقدسات یا به ندرت به قتل منجر شود.
خانم آذریان خاطر نشان کرد: تخریب اموال دیگران به شکل های مختلف مانند ایجاد آتش سوزی عمدی ، شکستن شیشه ماشین ها، خط کشیدن روی بدنه ماشین ها، خراب کردن وسایل همگانی صندلی اتوبوس تلفن و … در این کودکان به چشم می خورد.
این روان شناس با بیان اینکه ممکن است در اوایل کودکی اختلال لجبازی و نافرمانی داشته باشند ولی افراد مبتلا ممکن است در مصاحبه بالینی به راحتی این صفات را تایید نکنند، اظهار داشت : برای ارزیابی ملاک ها، استفاده از منابع اطلاعاتی متعدد مثل والدین ، معلمان، همکاران، اعضای خانواده گسترده و همسالان ضروری است.
خانم آذریان گفت : افراد مبتلا به اختلال سلوک مخصوصاً در موقعیت های مبهم ، اغلب مقاصد دیگران را به صورت خصمانه تر و دیدکننده تر از آنچه واقعاً هستند برداشت می کنند و با پرخاشگری به آنها واکنش نشان می‌دهند
وی با اشاره به ملاک های تشخیص اختلال سلوک گفت : على رغم قدغن والدين شبها بیرون از خانه می ماند که این حالت پیش از ۱۳ سالگی شروع می شود.
وی افزود : در حین زندگی با والدین تنی یا ناتنی دست کم دوبار شب ها از خانه فرار کرده است و یا یک بار از خانه قرار کرده و و برای مدت طولانی باز نگشته است.
کارشناس روان شناس با بیان اینکه این افراد وقتی که کار اشتباهی انجام می‌دهد احساس بد یا احساس گناه ندارند، افزود : به استثنای پشیمانی که فقط هنگام گرفتار شدن و یا روبه رو شدن با تنبیه ابراز میکنند این افراد به طور کلی نگرانی درباره پیامدهای منفی اعمالشان نشان نمی دهند برای مثال فرد پس از صدمه زدن به دیگری احساس پشیمانی ندارد یا نگران پیامدهای شکستن قواعد نیست.
نسبت به احساسات دیگران بی اعتنا و بی توجه است.
وی گفت : به نظر میرسد که بیشتر نگران تأثیرات اعمالش روی خودش باشد تا تأثیر این اعمال روی دیگران حتی زمانی که باعث صدمه جدی به دیگران میشوند.
خانم آذریان افزود : فقدان نگرانی درباره عملکرد درباره عملکرد ضعیف مشکل آفرین در مدرسه در کار یا در دیگر فعالیتهای مهم نگرانی نشان نمی دهد. فرد برای عملکرد خوب تلاش لازم را به خرج نمی دهد، حتی زمانی که انتظارها روشن است و معمولاً به خاطر عملکرد ضعیفش دیگران را سرزنش می کند.
وی با اشاره به نشانه های هیجانی افراد دارای اختلال سلوک گفت :این فرد ابراز احساسات نمیکند یا هیجان هایش را نشان نمی دهد مگر به شیوه هایی که سطحی، ریاکارانه یا ظاهری است برای مثال اعمالش با هیجان ابراز شده در تناقض است؛ هیجان هایش می تواند به سرعت «روشن» یا «خاموش» شود یا زمانی که ابراز هیجان ها برای به دست آوردن منفعتی صورت می گیرد مثلاً هیجان ها برای بازی دادن یا ترساندن دیگران استفاده می شود
وی افزود : پسران و مردان دارای اختلال سلوک به طور مکرر زد و خورد ، دزدی ، تخریب اموال عمومی و مشکلات انضباط در مدرسه نشان می دهند و دختران و زنان دارای اختلال سلوک با احتمال بیشتری دروغگویی ، گریز از مدرسه ، گریز از خانه و بی بندوباری جنسی نشان می دهند، در حالی که پسران و مردان و دختران و زنان معمولاً پرخاشگری ارتباطی رفتاری که روابط اجتماعی دیگران را آسیب میزند دارند در دختران و زنان معمولاً پرخاشگری جسمی نسبتاً کمتر است.
خانم آذریان خاطر نشان کرد : اختلال سلوک در صورت عدم کنترل از سن ۱۸ سالگی به بعد تبدیل به اختلال شخصیت ضد اجتماعی می شود.
